Biz âleme bir yar için ah etmeğe geldik.

 Sanman kim taleb-i devlet-i cah etmeğe geldik
Biz âleme bir yar için ah etmeğe geldik

Muazzam bir söyleyiş ile diyor ki: Yenişehirli Avni Bey; Bu aleme, bu dünyaya zannetmeyin ki makam, mevki, para şu bu elde etmek için geldik. Zannedilmesin ki biz bu dünyadan bir şeyler koparmak gibi bir arzu içindeyiz, bizi böyle zannedenler yanılırlar “biz aleme bir yâr için ah etmeğe geldik” Bu aleme geliş sebebi olarak gösterdiği kendisi için ah edilen yâr komşunun yeşil gözlü kızı, elâ gözlü kızı olabilir mi? Burada ilâhi aşktan bahsediliyor. Bezm-i elestte başlayan Elestü bi rabbiküm hitabına mazhar olmuş ruhlar âleminde bela cevabını vererek iman devletine kavuşmuş olanların ilahi aşkına işaret vardır “Biz âleme bir yar için ah etmeğe geldik” o yâr Allah dır. Allah hakiki yardır. Aşk Allah içindir. Aşkta kavuşma olmaz aşk sonsuzdur ve ancak Allaha aittir ve layıktır.

Birinci mısradaki devlet ve câh kelimeleri anlam itibariyle birbirine yakın sayılabilir. Devlet kelimesinin mutluluk, makam, mevki, ün, şan, şöhret gibi anlamlarına paralel bir şekilde câh kelimesinin de makam, mevki gibi anlamları vardır. Şair birinci mısrada bizi bu dünyaya makam-mevki, şan-şöhret için geldiğimizi sanmayınız dedikten sonra asıl anlatmak istediğini, bu dünyaya geliş amacını belirtiyor ve ” biz bu dünyaya bir yâr/sevgili için âh etmeğe geldik” diyor. Mısranın anahtar kelimeleri “yâr/sevgil” ve “âh”tır. Sözü fazla uzatmadan beytin tasavvufî açıdan şerhini şöyle yapabiliriz. Beyitteki yâr/sevgiliden kasıt, gerçek sevgili yani Allah’tır. Kul olarak bizler bu dünyaya “küntü Kenzen mahfiyyen” sırrına nail olmak amacıyla gönderildik. Yani Cenab-ı Allah meşhur hadis-i kudsisinde ben bir gizli hazineydim, bilinmek sevilmek amacıyla insanları yarattım” diyor. Demek ki yaratılışın özünde bir sevgi var. Sevgi olduğuna göre sevginin de iki tarafı vardır. Seven/âşık v sevilen/maşuk. Burada temel soru şu: âşık-maşuk-aşk üçgeninde kul/âşık olarak bizden istenen nedir? Maşuka karşı aşkımızı ispatlamak için ne yapmalıyız. Öncelikle âşık neden âh etmektedir. Âşık âh etmektedir, çünkü ezeli ve ebedî sevgiliden ayrı kalmıştır. Elest meclisinde tattığı zevke, içtiği ilahi aşk şarabının lezzetine bu dünyaya geldikten sonra hasret kalmış ve sürekli bir şekilde inleyip durmaktadır. Ancak burada belirtilen “âh” kuru bir ah değildir. Çünkü eski yazıda âh kelimesi Elif ve güzel ile yazılır ve bu yazılış aynı zaman Allah lafzının kısaltması durumundadır. bu nedenle şair bu dünyada biz bir sevgili için âh etmeğe geldik derken aynı zamanda her âh edişyte Cenab-ı Allah’ı zikrettiğini belirtmek istiyor. Ayrca şairin birinci çoğul şahısla “geldik” biçimindeki anlatımı da bizi şiirin tasavvufî anlamına götürmektedir. Çünkü tasavvufta “ben” yerine biz tercih edilir ve bu şekilde bir anlatımla,kendi nefsini ortadan çıkarmayı niyet edinir.

(Bizim bu  dünyaya devletten bir makam mansıp, bir mevki rütbe istemeye geldiğimizi sanmayın..Biz bu âleme bir yârin, bir sevgilinin hasretinden dolayı, ah edip inlemeye geldik!.)

Evet dünyaya geliş sebebimiz gayet açık. Peki bizim anladıklarımız neler ben bunlar üzerinde durmak istiyorum.
Eski devirlerde insanlar yüzlerce yıl yaşamışlar,ama bizim dönemimizde (yani ahir zamanda) en uzun yaşayan insan ortalama 60-70 ya da 80 yıl yaşıyor.
Bu süre de ev bark kurup, dünyadaki hayatı garanti altına alıncaya kadar geçip gidiyor. Yani kısacık ömrümüzü sadece âlem-i esbâba hizmek ederek çürütüyoruz; bu dünyaya asıl gönderilme sebebimizi unutarak…
Âlemlerin Rabb’bi bilinmek istedi, kainatı yarattı ve  isimlerini her mahlukta özellikle de eşref-i mahlûkat sayılan insan üzerinde tecelli ettirdi.
Peki bizler ne yaptık? Bunu görebildik mi? Yada görmeye ve anlamaya çalıştık mı? Kalp gözümüzü kapattık bir güzel.
Bilmeyenin sorumluluğu yoktur bahanesinin altına sığındık, doğru düzgün aramadan…
Gerçek sevgiliye özlem duymayı beceremedik, İlâhi aşkı, aşktan bile saymadık. Beşeri göklere çıkardık.
Evet O’nun için âh etmeye  geldik bu dünyaya ama nefsimizin sınırsız arzularının kurbanı olduk. Şan şöhret, makam mevki,mal mülk sevdası asıl gayemizin önüne geçti maalesef.

Kompozit rBg